بهینه‌سازی عملیات ساخت جاده‌های جنگلی با استفاده از الگوریتم فراابتکاری کلونی مورچگان

برای طراحی جاده‌های جنگلی به‌گونه‌ای که افزون‌بر حداقل‌سازی هزینۀ ساخت، رضایت طرفداران محیط‌ زیست را نیز جلب کند، باید اطلاعات دقیقی از شرایط روی زمینی و زیر زمینی بستر جاده در اختیار طراحان و پیمانکاران قرار گیرد. از طرفی با توجه به حجم زیاد داده‌ها به‌کارگیری روش‌های بهینه‌سازی با کمک رایانه‌ها ضروری به نظر می‌رسد. بدین منظور این پژوهش در جاده‌ای پیش‌بینی‌شده به طول تقریبی یک کیلومتر در جنگل‌های سری چهار باباکوه شهرستان سیاهکل در استان گیلان انجام گرفت. همۀ مراحل اجرایی عملیات خاکی، مورد بررسی زمان‌سنجی پیوسته قرار گرفت و اطلاعات لایه‌های زیرسطحی از جنبۀ سختی حفاری به‌دقت ثبت شد. در مرحلۀ بعد برای اصلاح خط پروژه از الگوریتم بهینه‌سازی کلونی مورچگان استفاده شد. نتایج مقایسۀ روش الگوریتم بهینه‌یابی کلونی مورچگان با سناریوی طراحی دستی نشان داد که الگوریتم چندهدفۀ ارائه‌شده در این پژوهش، شامل کاهش حجم و هزینۀ عملیات خاکی قابلیت زیادی در کاهش هزینه‌های عملیات خاکی و حجم آن دارد. براساس نتایج، الگوریتم بهینه‌سازی کلونی مورچگان به مقدار 55/58 و 64 درصد قادر به کاهش هزینه و حجم عملیات است. از نتایج این پژوهش می‌توان به‌عنوان راهنمایی در مدیریت بهینۀ ساخت جادۀ جنگلی و توسعۀ روش‌های کارامد در دیگر علوم جنگلی استفاده کرد.